REK507674050 - odpowiedź mBank do RF (dot. abuzywność, REjestr UOKiK)

Do: R.Styczyński

Dzień dobry,

w nawiązaniu do otrzymanego przez mBank S.A. pisma o sygnaturze RF/WBK/ZBK/2412/PP/16 dotyczącego Pana sprawy, należy wskazać, że nie uznaliśmy Pana zarzutów. Poniżej przysyłam stanowisko banku.

W ocenie banku przepis art. 385/2 k.c. definitywnie wyklucza możliwość dokonania oceny abuzywności postanowień umowy bez uwzględnienia stanu z chwili jej zawarcia i w oderwaniu od okoliczności temu towarzyszących, co nie może być zastąpione powołaniem się na orzecznictwo sądowe. Tym samym w ocenie Banku, biorąc pod uwagę przesłanki oceny zakreślone w przepisach art. 385/1 k.c. oraz 385/2 k.c., nie sposób uznać jakoby kwestionowane przez Pana postanowienia Umowy kredytowej numer 00159095/2006 były abuzywne.

Ponadto ustosunkowując się do argumentacji bazującej na analizie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2015 r., sygn. akt III CZP 17/15, bank podnosi, że w jego ocenie pogląd odmawiający możliwości automatycznego przeniesienia wyników postępowania dokonanego w trybie abstrakcyjnej kontroli wzorca umowy na postępowanie incydentalne, w którym badany jest indywidualny stosunek zobowiązaniowy w pełni koresponduje z sentencją ww. Uchwały Sądu Najwyższego Sąd Najwyższy w istocie stwierdził, że

„prawomocność materialna wyroku uznającego postanowienie wzorca umownego za niedozwolone wyłącza powództwo o uznanie za niedozwolone postanowienie tej samej treści normatywnej (...)" .

Uwzględniając treść przepisu art. 479/36 k.p.c., który stanowi, że 

„sprawy o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone należą do właściwości Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu ochrony konkurencji i konsumentów"

, a także tytuł Księgi Pierwszej Tytułu VII Działu IVb kodeksu postępowania cywilnego: 

„Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone"

oczywistym jest, że sentencja uchwały Sądu Najwyższego dotyczy tylko i wyłącznie postępowań w ramach abstrakcyjnej kontroli wzorca umowy. 

Powyższe jest jeszcze bardziej klarownie, jeśli uwzględni się treść pytania prawnego skierowanego do rozszerzonego składu Sądu Najwyższego: 

„Czy wpis uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art. 479/45§ 2 k.p.c., powoduje, że przewidziana w art. 479/43k.p.c. rozszerzona skuteczność prawomocnego wyroku będącego podstawą tego wpisu stoi na przeszkodzie postępowaniu w przedmiocie kontroli postanowienia tej samej treści, zawartego w innym wzorcu umowy, stosowanym przez przedsiębiorcę, przeciwko któremu został wydany ten wyrok, bądź przez innego przedsiębiorcę"

Powyższy sposób rozumienia konsekwencji prawnych orzeczenia sądowego zapadłego w wyniku tzw. abstrakcyjnej kontroli postanowień wzorców umów mieści się także w ramach tzw. wykładni przepisów prawa wspólnotowego. Z wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 26 kwietnia 2012 r. sygn. akt C-472/10 ws. Invitel wynika, że przyjęcie skutku niewiązania postanowień uznanych za niedozwolone w ramach tzw. abstrakcyjnej kontroli wzorców umownych w odniesieniu do indywidualnych kontraktów zawartych z wykorzystaniem wzorca umowy zawierającego takie postanowienie, wymaga wyraźnej regulacji prawa krajowego. 

W obowiązujących w Polsce przepisach zarówno materialnoprawnych jak i procesowych nie przewidziano takiego skutku.

Należy więc podkreślić, iż uznanie określonego postanowienia wzorca umownego w ramach kontroli abstrakcyjnej sprawowanej przez Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, za niedozwolone postanowienie w treści wzorców umownych, nie oznacza, aby postanowienie to automatycznie upadało czy winno być traktowane jako nieskuteczne, na gruncie każdej już zawartej umowy kredytowej, zawierającej w swej treści tożsame lub podobne postanowienie, jako że postanowienie to podlega indywidualnej ocenie na płaszczyźnie każdej sprawy, z uwzględnieniem okoliczności wskazanych w art. 385/2 k.c., podlegających każdorazowo indywidualnej ocenie. 

Na gruncie kontroli incydentalnej istotne znaczenie ma nie tylko sama wyodrębniona z całości treści Umowy klauzula umowna, oceniana pod kątem abuzywnego charakteru, ale należy podkreślić, iż w tejże kontroli priorytetowe znaczenie odgrywa całokształt okoliczności towarzyszących zawarciu Umowy. 

Wobec tego aby stwierdzić abuzywność danego postanowienia umownego - należy w kontroli incydentalnej odnieść się do indywidualnego stanu faktycznego w konkretnej sprawie, aniżeli bezpośrednio odnosić orzeczenia SOKiK w zakresie abuzywności klauzul umownych stosowanych przez przedsiębiorcę w stosunku do konsumentów jako wywierające bezpośrednio swój skutek na gruncie skonkretyzowanej danym stanem faktycznym sprawy bez analizy tychże indywidualnych okoliczności towarzyszących tejże sprawie.


Należy zatem skonkludować, iż orzeczenia SOKiK skutkują w stosunku do przedsiębiorców zakazem stosowania określonego postanowienia w umowach i wzorcach umów, tj. umieszczania ww. postanowienia w treści wzorców, służących zawieraniu nowych umów z konsumentami ale już na gruncie umów już zawartych (umów kredytowych w toku), to, czy ww. postanowienia mogą zostać uznane za sprzeczne z dobrymi obyczajami czy naruszające interesy konsumentów, w kwalifikowanym, rażącym stopniu, podlega indywidualnej ocenie sądu, na gruncie każdego przypadku odrębnie, z uwzględnieniem całokształtu elementów towarzyszących zawieraniu indywidualnej umowy (tzw. kontrola incydentalna).

W załączeniu do odpowiedzi przysyłam kopię umowy kredytowej numer 00159095/2006 wraz aktualnym Regulaminy udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych dla osób fizycznych w ramach bankowości detalicznej mBanku S.A oraz aktualną Taryfę prowizji i opłat bankowych dla osób fizycznych w ramach bankowości detalicznej mBanku S.A

Biorąc na uwagę powyższe nie znajduję podstaw do uznania Pana roszczeń za zasadne. 

W imieniu zespołu mBanku 

/z-ca dyrektora/