Stosunek Banku do zasady walutowości

Zdanie drugie zaczynające się od słów “Harmonogram spłaty kredytu sporządzany jest w walucie waloryzacji…” podaje informacje jakoby umowa kredytu, opiewająca na kwotę i walutę oznaczoną w pieniądzu polskim może wyrażać mój dług w pieniądzu zagranicznym. W żadnej mierze nie mogę się z tym zgodzić. 

Po pierwsze -  w Polsce w dniu podpisania Umowy występował bezwzględny obowiązek wyrażania zobowiązań w pieniądzu polskim.

art.358

§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mogą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim.

Po drugie -  odstępstwem od zasady walutowości jest możliwość wyrażania zobowiązania w pieniądzu zagranicznym na podstawie postanowień Prawa bankowego. Bank jednak nie skorzystał z tego przywileju konstruując wzorzec umowy jako kontrakt wyrażony w pieniądzu polskim.  

Po trzecie -  zastosowanie waloryzacji umownej z tzw. “klauzulą walutową” nie jest narzędziem do omijania bezwzględnie obowiązującej zasady walutowości. Waloryzacja umowna, w żadnym wypadku, nie jest wehikułem umożliwiającym ominięcie zasady walutowości ani też zasady nominalizmu świadczenia zwrotnego. Uznanie, że Bank zastosował waloryzację umowną w celu obejścia Prawa dewizowego prowadziłoby do wniosku o złamaniu bezwzględnie obowiązującej w dniu podpisania umowy zasady walutowości, co prowadziłoby do sankcji art. 58 §1.

Po czwarte - harmonogram, będący integralną częścią Umowy (§ 11 ust.2), jest oznaczonym w pieniądzu wyrażeniem mojego zobowiązania względem Banku, wynikającego z realizacji Umowy. W rzeczonym harmonogramie Bank przedstawia raty tzw. kapitałowo-odsetkowe w pieniądzu zagranicznym. Jest to jawne złamanie zasady walutowości, zastrzegającej, że zobowiązania pieniężne mogą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim. Skoro Umowa jest wyrażona w pieniądzu polskim, poprzez § 1 ust.2 a także § 5, nie widzę najmniejszych podstaw prawnych będących podstawą wyrażenia harmonogramu w pieniądzu zagranicznym. Nie jest to w żadnym wypadku art.358¹ § 2. 

Po piąte - zasada walutowości art.358 mówi o zobowiązaniu pieniężnym, natomiast art.358¹ §1 mówi natomiast o świadczeniu. Rożnica polega na kontraktacji i realizacji kontraktu. Zobowiązanie jest momentem zawarcia umowy, świadczenie to moment realizacji zawartej umowy. Jest to kwestia kluczowa. Umawiam się na wynajem mieszkania za 100zł płatne miesięcznie. To jest wyrażenie zobowiązania. Wynikającym z tego świadczeniem jest comiesięczna opłata 100zł. Tutaj przytoczę stosowny rysunek. 

Po szóste - Bank umówił się na udzielenie kredytu kupieckiego na zakup mieszkania, który to cel został określony we wniosku kredytowym oraz samej Umowie. Cena mieszkania była oznaczona w pieniądzu polskim i tak została zapłacona. Dług został więc ustalony w pieniądzu polskim. Nie ma więc w umowie miejsca na wyrażanie długu w pieniądzu zagranicznym. 

Po siódme - gdyby jednak Bank uważał, że miał prawo wyrażać dług w pieniądzu zagranicznym, zaznaczę, że Prawo dewizowe dopuszcza stosowanie walut zagranicznych, jednak pod wieloma warunkami. Jednym z nich jest dokonywanie rozliczeń w pieniądzu obcym. Umowa w żadnej mierze do takich rozliczeń nie doprowadzała ani też nie mogłaby doprowadzać, bazując na operacjach księgowych wynikających z art.358¹ § 2.

Po ósme - gdyby Bank twierdził, że Harmonogram nie jest wyrażony w pieniądzu zagranicznym tylko w swoistym mierniku wartości, zaznaczę, że pieniądz posiada kilka funkcji, a miernik wartości jest jedną z nich. Pozostałe to funkcja rozrachunkowa, tezauryzacyjna oraz rozliczeniowa. Umowa wykorzystuje trzy z czterech funkcji przynależnych pieniądzowi - miernika wartości, rozrachunkowej, oraz tezauryzacyjnej. O zastosowaniu tej ostatniej świadczy użycie przez Bank podstawy zmiennych odsetek, niwelujących utratę wartości przez pieniądz, w którym jest oznaczony harmonogram. Powyższe wskazuje, że pieniądz zagraniczny użyty w Umowie nie jest tylko miernikiem wartości - jest pełnoprawnym pieniądzem. 

Po dziewiąte - gdyby Bank twierdził, że Harmonogram nie jest wyrażony w pieniądzu zagranicznym tylko w swoistym mierniku wartości, co jest dopuszczalne na podstawie art.358¹ § 2, zaznaczę, że Bank nalicza od kwot podanych w Harmonogramie odsetki. W żadnej mierze nie można się z tym zgodzić, zakładając, że Harmonogram nie jest wyrażony w pieniądzu, Bank nie ma prawa naliczać od tych wartości odsetek, ponieważ odsetki są cechą przynależną pieniądzowi.

art. 359. 

§ 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

Po dziesiąte - gdyby pomimo powyższego argumentu, Bank twierdził, że Harmonogram nie jest wyrażony w pieniądzu zagranicznym tylko w swoistym mierniku wartości, a Bank ma prawo naliczać odsetki od wartości niepieniężnych, zaznaczę, że Odsetki podane w Umowie, podlegającej art.69 p.b. są odsetkami od wartości pieniężnych, ponieważ    kredyt bankowy dotyczy tylko i wyłącznie pieniądza.

Po jedenaste - wyrażenie mojego zobowiązania bez podstaw do zastosowania Prawa dewizowego prowadzi do wniosku że Bank złamał bezwzględnie obowiązującą w dniu podpisania umowy zasadą walutowości, co prowadzi do sankcji art. 58 § 1.